Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı "2021 Yılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri Araştırması" bültenine göre, Ar-Ge verilerine ilişkin güncel idari kayıt veri sayısı ve çeşitliliği son yıllarda artış gösterdi. Bu nedenle uluslararası referans kaynağı olan "Frascati Kılavuzu"nun önerilerine uygun olarak hesaplama yöntemi yeniden gözden geçirildi ve güncel veriler doğrultusunda yöntem değişikliğine gidildi.

Bu kapsamda yeni hesaplama yöntemine uygun olarak 2015-2021 dönemindeki veriler güncellendi.

Güncellenen verilere göre, gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması, 2021'de bir önceki yıla kıyasla 32 milyar 670 milyon lira artarak, 101 milyar 738 milyon liraya yani 11,4 milyar dolara çıktı.

Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki oranı 2020'de yüzde 1,37 iken, 2021'de yüzde 1,4'e yükseldi.

Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler yüzde 61,3 ile en büyük paya sahip oldu. Bunu yüzde 34,2 ile yükseköğretim takip etti. Kar amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapılan harcamaların da dahil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam içindeki payı yüzde 4,5 oldu. Personel harcamaları yüzde 48,9 ile en büyük kalemi oluşturdu.

Ar-Ge harcamalarının 2021'de yüzde 54,6'sı mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edilirken, genel devlet Ar-Ge harcamalarının yüzde 27,5'ini, yükseköğretim yüzde 16,4'ünü, yurt dışı kaynaklar yüzde 1,5'ini ve diğer yurt içi kaynaklar yaklaşık olarak yüzde 0,03'ünü finanse etti.

Ar-Ge personeli sayısı 222 bine yaklaştı

Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden 2021'de toplam 221 bin 811 kişi Ar-Ge personeli olarak çalıştı. Sektörler itibarıyla dağılımına bakıldığında TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin 2021'de yüzde 67,4'ü mali ve mali olmayan şirketlerde, yüzde 28,2'si yükseköğretimde ve yüzde 4,4'ü kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlet sektöründe yer aldı.

TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2021'de 71 bin 301 kişi ile toplam personel sayısının yüzde 32,1'ini oluşturdu. Sektörler itibarıyla bakıldığında kadın Ar-Ge personel oranı yükseköğretimde yüzde 45,7, kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlette yüzde 30,4, mali ve mali olmayan şirketlerde ise yüzde 26,6 oldu.

Yüzde 32,2'si doktora ve eşdeğeri eğitim düzeyine sahip

Öğrenim durumuna göre incelendiğinde, Ar-Ge personelinin yüzde 34,9'unun lisans eğitim düzeyine sahip olduğu görüldü. Bunu yüzde 31,2 ile doktora veya eşdeğeri, yüzde 24,3 ile yüksek lisans, yüzde 4,8 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 4,8 ile lise ve altı kategorileri takip etti.

TZE cinsinden Ar-Ge personelinin eğitim durumuna göre dağılımı ise sırasıyla, yüzde 48 ile lisans, yüzde 20,7 ile yüksek lisans, yüzde 18,3 ile doktora veya eşdeğeri, yüzde 6,7 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 6,3 ile lise ve altı eğitim düzeyi şeklinde oldu.

İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzeye göre, 2021'de harcamaların en yüksek olduğu bölge toplam Ar-Ge harcamasının yüzde 29,7'sini gerçekleştiren "İstanbul" iken, bunu yüzde 28,2 ile "Ankara" ve yüzde 9,2 ile "Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova" bölgesi takip etti.

Toplam Ar-Ge personel sayısının yüzde 29,5'i "İstanbul", yüzde 19,3'ü "Ankara" ve yüzde 8'i "Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova" bölgesinde istihdam edildi.

Mali ve mali olmayan şirketler tarafından 2021'de gerçekleştirilen 62 milyar 400 milyon liralık harcamanın yüzde 53,5'i Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Bunların yüzde 85,1'i, 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip olan girişimler tarafından yapıldı.

2021'de imalat sanayisinde gerçekleştirilen 35 milyar 613 milyon lira Ar-Ge harcamasının yüzde 46,3'ünün yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan girişimler tarafından gerçekleştirildiği görüldü. Bu oran 2015'te yüzde 35,1'di.

İmalat sanayisindeki toplam Ar-Ge harcamasının yüzde 39,6'sı orta yüksek teknoloji, yüzde 9,6'sı orta düşük teknoloji ve yüzde 4,5'i düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler tarafından yapıldı.

2021'de en fazla araştırmacının 24 bin 630 ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler tarafından istihdam edildiği görüldü. Bunu 16 bin 720 araştırmacı istihdamı ile yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler takip etti.

Ar-Ge'ye en yüksek yatırım Google'dan

2021’de en Ar-Ge’ye en çok yatırım yapan şirket ise Google oldu.

2021’de Google Ar-Ge’ye 31,562 milyar dolarlık yatırım yaptı.

Aynı dönemde Meta Ar-Ge’ye 24,655 milyar dolar harcarken, PayPal için bu rakam 3 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Böylece, Türkiye’nin toplam Ar-Ge yatırımı Google’ın neredeyse üçte biri oranında gerçekleşmiş oldu.

Kaynak: